Κύμα καταναλωτισμού «πλήττει» την Τουρκία Ο καταναλωτισμός ανθεί στην αναπτυσσόμενη τουρκική οικονομία.

Οι παλαιότερες γενιές ούτε θα το φαντάζονταν, αλλά για τη σημερινή αποτελεί μία πολύ εύκολα αποδεκτή πραγματικότητα: ο λόγος για μία επίσκεψη (και το λογικό επακόλουθο των αγορών) σε ένα από τα πολυτελή εμπορικά κέντρα τα οποία έχουν ανοίξει σε πολλές τουρκικές πόλεις, εκμεταλλευόμενα το κύμα καταναλωτισμού το οποίο «πλήττει» την τουρκική κοινωνία.
Η βόλτα στο εμπορικό κέντρο αποτελεί κάτι το συνηθισμένο για τη μοντέρνα τουρκική οικογένεια. «Για τους γονείς μου τα πράγματα δεν ήταν ποτέ τόσο εύκολα» λέει σχετικά ο 38χρονος Γιουκσέλ Τουρκέρ, επισκεπτόμενος ένα από τα mall της Άγκυρας, «οπλισμένος» με τέσσερις πιστωτικές κάρτες.
«Ο πληθωρισμός ήταν στα ύψη και ακόμη και οι οικιακές συσκευές ήταν ακριβές. Τώρα βρίσκεις ό,τι θέλεις και έχεις την οικονομική δυνατότητα να το αγοράσεις».
Ωστόσο, πάντα υπάρχει ένας βαθμός ανησυχίας, λόγω του τουρκικού ιστορικού αστάθειας στην οικονομία. Παρόλα αυτά, το ρίσκο που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση επί του παρόντος έχει να κάνει με τις καλές επιδόσεις της τουρκικής οικονομίας, όχι το αντίθετο, καθώς σημειώνεται μεγάλη αύξηση στα καταναλωτικά δάνεια, λόγω της αίσθησης ευημερίας, με αποτέλεσμα την αύξηση του εμπορικού ελλείμματος.
Η εξάρτηση της τουρκικής οικονομίας από ενεργειακές εισαγωγές είναι ο κύριος «φταίχτης» για το εξωτερικό έλλειμμα της χώρας, ωστόσο η άνοδος των καταναλωτικών τάσεων της τουρκικής μέσης τάξης ενδέχεται να αποτελέσει κίνδυνο στο μέλλον.
«Είναι μία εντελώς νέα φάση για τους Τούρκους καταναλωτές» είπε ο Σινάν Ούλγκεν, του Κέντρου Σπουδών Οικονομικών και Εξωτερικής Πολιτικής. «Για πολύ καιρό ίσχυε η αντίληψη πως αν είχες τα λεφτά τότε τα ξόδευες επί τόπου. Στη νέα εποχή σχετικά μακράς σταθερότητας, οι Τούρκοι καταναλωτές έχουν συνηθίσει να χειρίζονται 'εργαλεία χρέωσης', και το εκμεταλλεύονται αυτό για να βελτιώσουν το βιοτικό τους επίπεδο».

Οι τράπεζες από πλευράς τους κινούνται στο ίδιο πνεύμα, έχοντας ανοίξει 485 νέα καταστήματα μέσα στο προηγούμενο έτος, και κάνοντας ό,τι μπορούν για να προσελκύσουν πελάτες για δάνεια. Επίσης, η κατοχή πολλών πιστωτικών δεν είναι ασυνήθιστη για το μέσο Τούρκο.

Πολλοί Τούρκοι θυμούνται ακόμα τις παλιές εποχές, όταν έβλεπαν τις οικονομίες τους να «εξατμίζονται» λόγω πληθωρισμού. Ωστόσο, αυτό έχει αλλάξει, χάρη στη σταθερότητα της οκταετούς διακυβέρνησης του κόμματος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που ακολουθεί συντηρητική πολιτική σε κοινωνικά θέματα και φιλελεύθερη σε οικονομικά, προσελκύοντας ξένα κεφάλαια και ανοίγοντας το δρόμο για Τούρκους επιχειρηματίες που θέλουν να δραστηριοποιηθούν στη Μέση Ανατολή και την κεντρική Ασία. Η ανάπτυξη της τουρκικής οικονομίας μέσα στο τρέχον έτος εκτιμάται πως θα κινηθεί γύρω στο 5%.
«Πρόκειται για την επιτυχία της μεσαίας τάξης» είπε ο Αλεξάντερ Κύρτσης, τραπεζικός αναλυτής της UBS, ο οποίος χαρακτήρισε τη φάση που περνά η Τουρκία ως «αναγκαίο κακό» της ανάπτυξης και του ανοίγματος της αγοράς. «Είδαμε να συμβαίνει το ίδιο σε περιπτώσεις όπως η Ρουμανία και η Βουλγαρία, όταν εισήλθαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η οικονομία αναπτύχθηκε, όλοι ήθελαν να βελτιώσουν το βιοτικό τους επίπεδο, υπήρχε ευφορία και ευημερία, αλλά αυτό τελείωσε άσχημα, με μείωση 10-15% του ΑΕΠ μετά το 2008».
Ωστόσο, εκτιμάται πως μέτρα ελέγχου της οικονομίας θα κοστίσουν ψήφους στις επερχόμενες εκλογές για το κυβερνών κόμμα.
«Η μεγάλη ζήτηση στο εσωτερικό δεν είναι απαραίτητα κακή. Είναι κάτι αναμενόμενο σε μία αναδυόμενη οικονομία, αλλά πρέπει να καθησυχαστούν οι προβληματισμοί των επενδυτών, οπότε οι αρχές πρέπει να παίρνουν μέτρα» είπε σχετικά ο Γιαρκίν Τσεμπετσί της JP Morgan.
Σύμφωνα με μάνατζερ αντιπροσωπείας πολυτελών αυτοκινήτων στην Άγκυρα, ωστόσο, δεν συντρέχουν ιδιαίτεροι λόγοι ανησυχίας: «Υπάρχουν 75 εκατομμύρια Τούρκοι που παντρεύονται, πιάνουν δουλειές, αγοράζουν σπίτια και αυτοκίνητα. Η Τουρκία κλείνει το χάσμα που υπήρχε στο βιοτικό επίπεδο. Εισήλθαμε στην παγκόσμια οικονομία. Αυτή είναι η νέα Τουρκία».